ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

Στην Ελληνική Παράδοση τα μουσικά όργανα τις περισσότερες φορές τα κατασκεύαζαν οι ίδιοι οι μουσικοί . Υπήρχαν όμως και εργαστήρια κατασκευής  λαϊκών μουσικών οργάνων.

Η διδασκαλία των παραδοσιακών μουσικών οργάνων περνούσε παλιότερα από γενιά σε γενιά , γινόταν εμπειρικά , χωρίς να υπάρχουν βιβλία και εξηγήσεις για την τεχνική παιξίματος

Στην Ελληνική Δημοτική Μουσική συναντάμε από περιοχή σε περιοχή κάθε δυνατό συνδυασμό οργάνων , αλλά τα πιο γνωστά , σε όλη την Ελλάδα είναι :

1. Η ζυγιά σε όλα τα νησιά , που αποτελείται από

          βιολί και λαούτο

      2. Η κομπανία σε όλη τη στεριανή Ελλάδα , που αποτελείται από : 
  
          κλαρίνο - βιολί - λαούτο και σαντούρι


Βέβαια , ένα πλήθος άλλων οργάνων χρησιμοποιούνται τόσο στη νησιώτικη , όσο και στη μουσική στη στεριά :

1. η λύρα στην Κρήτη ( και σε πολλά άλλα νησιά ) ,

    2. το νταούλι σε όλη την Ηπειρωτική Ελλάδα ( αρκεί να παίζεται σε ανοικτό χώρο , γιατί ο          ήχος του είναι πολύ δυνατός )

      3. ο ζουρνάς , το κλαρίνο , το ούτι , το κανονάκι , ο ταμπουράς
         είναι μόνο μερικά από την τεράστια ποικιλία λαϊκών μουσικών οργάνων που αριθμεί ο           Ελληνικός Μουσικός Πολιτισμός .

Πνευστά ή Αερόφωνα: Λέγονται έτσι , γιατί ο ήχος τους παράγεται εάν φυσήξουμε μέσα σε έναν σωλήνα. (αριστερά) Σουραύλι χωρίς γλωσσίδι και με το πάνω άκρο ελαφρώς κλειστό με μία τάπα. ​(δεξιά) Μαντούρα με γλωσσίδι και με το πάνω άκρο κλειστό από τον κόμπο του καλαμιού. (αριστερά) Ζουρνάς , με διπλό γλωσσίδι . Φτιάχνεται από διάφορα ξύλα , όπως οξυά , κερασιά , καρυδιά , ελιά , μουριά , βερυκοκιά κλπ. (δεξιά) Φλογέρες , χωρις γλωσσίδι και ανοιχτά και τα δυο τους άκρα . (αριστερά) Τσαμπούνα : Τη βρίσκουμε στα νησιά . Έχει δύο σωλήνες : το επιστόμιο όπου φυσάμε και δυο καλαμένιους αυλούς , όπου μπαίνουν τα δάχτυλα . (δεξιά) Γκάιντα : Τη βρίσκουμε στη Βόρεια Ελλάδα .  Έχει τρεις σωλήνες : το επιστόμιο , έναν ξύλινο αυλό όπου μπαίνουν τα δάχτυλα και το μπουρί ή μπάσο , από ξύλο επίσης , που κρατάει το ίσο . Οι γκάιντες είναι συνήθως  μεγαλύτερα όργανα από τις τσαμπούνες . Κλαρίνο : Ως όργανο της Παραδοσιακής μας Μουσικής έρχεται στην Ελλάδα από την Τουρκία, το 1835 . Βασικό όργανο της ηπειρωτικής κομπανίας , ο ρόλος του είναι να στολίζει το τραγούδι με περίτεχνες μελωδίες . Χορδόφωνα : Λέγονται έτσι , γιατί ο ήχος τους παράγεται εάν κάνουμε μια χορδή να ταλαντωθεί με τα δάχτυλα ή με κάποιο άλλο μέσο . (αριστερά) Κρητική λύρα : Χαρακτηριστικό της είναι το ηχείο σε σχήμα μισού αχλαδιού . Παίζεται στην Κρήτη αλλά και σε πολλά νησιά ( π.χ. σε όλα τα Δωδεκάνησα , Ικαρία κλπ ) (δεξιά) Ποντιακή λύρα ή κεμεντζές : Παίζεται από τους Έλληνες του Πόντου και της Καππαδοκίας . Έχει κι αυτή τρεις χορδές και χαρακτηριστικό της είναι ότι το ηχείο της μοιάζει με μπουκάλι ( αλλιώς λέγεται και φιαλόσχημη λύρα ) . ​ (αριστερά) Λαούτο ή λαγούτο : Χαρακτηριστικό του είναι το ηχείο του σε σχήμα μισού αχλαδιού και το σπαστό κουτί των κλειδιών του . Η πένα του είναι συνήθως ένα φτερό από κάποιον γύπα , αετό ή γεράκι . Είναι όργανο που παίζεται τόσο στη στεριανή , όσο και στη νησιώτικη μουσική . (δεξιά) Ταμπουράς : Με τη λέξη «ταμπουράς » εννοούμε τόσο το όργανο που βλέπουμε στην εικόνα , όσο και μία ολόκληρη οικογένεια εγχόρδων παραδοσιακών οργάνων , που έχουν κύριο χαρακτηριστικό τους το μικρό αχλαδόσχημο ηχείο και το μακρύ , λεπτό και ίσιο μανίκι . Πρόγονός του στην Αρχαία Ελλάδα είναι το τρίχορδο . ​ (αριστερά) Μαντολίνο : Το συναντάμε κυρίως στις μαντολινάτες ( μουσικά σχήματα από μαντολίνο και κιθάρα πολύ διαδεδομένα στα Επτάνησα ) . Ο ήχος του δεν είναι γνωστός στη γνήσια δημοτική μουσική της υπόλοιπης Ελλάδας . (δεξιά) Ούτι : Από την αραβική λέξη al ud = το ξύλο . Έχει πέντε διπλές εντερικές χορδές . Ούτι έπαιζαν αποκλειστικά οι Έλληνες της Μικράς Ασίας , οι οποίοι και αγνοούσαν το λαούτο . Πρόκειται για ένα λαούτο με κοντό μανίκι . ​ Κανονάκι : Προέρχεται από  το αρχαίο ελληνικό ψαλτήριο . Παίζεται με δύο δαχτυλίδια ( τα καλά είναι από όστρακο χελώνας ) με τα οποία τσιμπάμε τη χορδή . Σαντούρι : Ο ήχος σ’ αυτό παράγεται εάν χτυπήσουμε τις χορδές με δύο μπαγκέτες που κρατάμε στα χέρια μας . Έγινε πολύ γνωστό στον Ελλαδικό χώρο από τους Έλληνες της Μικράς Ασίας . Παίζεται τόσο στην ηπειρωτική όσο και στη νησιώτικη Ελλάδα και είναι απαραίτητο όργανο στην ηπειρωτική κομπανία . Μεμβρανόφωνα : Λέγονται έτσι γιατί ο ήχος τους παράγεται εάν χτυπήσουμε  με  το  χέρι  μας ή με κάποιο άλλο μέσο μία μεμβράνη, που είναι στερεωμένη επάνω στο κυρίως σώμα του οργάνου ( το ηχείο του ). ​Νταούλι : Με δύο μεμβράνες που στερεώνονται επάνω στον ξύλινο σκελετό του οργάνου. Παίζεται  με δυο ξυλα ( νταουλόξυλα ) : τη βέργα , που είναι το λεπτό και τον κόπανο , που είναι το μεγάλο . Το όργανο κουρδίζεται με το σφίξιμο του σχοινιού . Το νταούλι και ο ζουρνάς είναι το βασικό σχήμα οργάνων της ηπειρωτικής Ελλάδας ​(αριστερά)  Ντέφι : Στη Μακεδονία και τη Θράκη λέγεται και νταϊρές . Φτιάχνεται όπως το νταούλι , έχει όμως μόνο από τη μία πλευρά του σκελετού μεμβράνη . Τα περισσότερα , έχουν στερεωμένα επάνω στον ξύλινο σκελετό μικρά μπρούτζινα κύμβαλα . Είναι γνωστό από την Αρχαία Ελλάδα με το όνομα τύμπανον . (δεξιά) Τουμπελέκι : Το συναντάμε κυρίως στη Βόρειο Ελλάδα και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου . Παίζεται κυρίως μαζί με γκάιντα .  Έχει σκελετό από πηλό , τον οποίο συχνά στόλιζαν με καθρεφτάκια .Ένας καλός παίκτης ξέρει ακριβώς σε ποιο σημείο της μεμβράνης θα χτυπήσει , ώστε να βγάλει διαφορετικούς ήχους .